Szlif Brylantowy (brylant)

Ponieważ przez wieki twórcami kolejnych szlifów diamentowych byli szlifierze, dla których bardzo ważnym czynnikiem szlifowania diamentu był jak najmniejszy ubytek masy diamentu w procesie szlifierskim, przez wieki nikomu nie udało się zaprojektować tzw. „szlifu idealnego”, czyli takiego który zapewniłby odbicie prawie 100% padającego na diament światła.

Przełom w tym zakresie nastąpił, kiedy to radziecki matematyk Marcel Tolkowsky pochodzący z Białegostoku postanowił zaprojektować „szlif idealny”. Ponieważ Tolkowsky nie był szlifierzem, całkowicie zignorował ubytek masy diamentu w procesie szlifowania. Dzięki temu w 1919 roku zaprojektował „szlif idealny” nazywany „okrągłym szlifem brylantowym” (w skrócie brylantem) lub „szlifem Tolkowskiego”.

Szlif Tolkowskiego ma okrągły obrys i składa się z części górnej (tzw. korony), w skład której wchodzą 32 płaszczyzny szlifowania (nazywane fasetkami) oraz tafla, z części środkowej (tzw. rondysty) oraz z części dolnej (tzw. pawilonu lub podstawy) w skład której wchodzą 24 fasetki oraz „szpic pawilonu” nazywany „koletem” – w ten właśnie sposób zbudowany jest każdy brylant, który razem z taflą zawsze posiada 57 płaszczyzn szlifowania, czyli fasetek.

Szlif Tolkowskiego ze względu na swoją konstrukcję ma unikalne właściwości optyczne, pozwalające na odbicie aż 95% promieni słonecznych, a efekt rozszczepienia światła wywołujący silne „iskrzenie” diamentu (tzw. brylancję) spowodowany jest budową podstawy brylantu, w której szlifowane płaszczyzny stanowią swoiste „lustra” ustawione naprzeciw siebie i nachylone pod perfekcyjnie dobranym kątem.

Warto podkreślić, że do dzisiaj nie zaprojektowano szlifu, który pozwalałby uzyskać równie silny efekt „iskrzenia” diamentu. Dlatego brylant jest najbardziej pożądanym szlifem dla diamentów bezbarwnych – ponad 75% ogółu szlifowanych diamentów bezbarwnych na świecie to brylanty.

Za ideał trzeba jednak zapłacić sporą cenę – ubytek surowego diamentu w procesie szlifowania brylantu wynosi nawet 70-80% jego pierwotnej masy – czyli aby wyszlifować 5 ct brylant, trzeba dysponować surowym diamentem o masie sięgającej nawet 25ct.  Właśnie dlatego diament w szlifie brylantowym jest droższy o 20-30% od diamentu o tej samej masie ale o innym kształcie szlifu.
Jakość szlifu(brylant)
Aby wydobyć z diamentu trójwymiarową głębię obrazu i spowodować aby wnikające do jego wnętrza światło, po wielokrotnym odbiciu się od jego ścian, zostało wyemitowane w wiązce pełnej refleksów i kolorów, niczym tęcza, tworząc efekt „iskrzenia diamentu” nazywany „brylancją” – potrzeba precyzyjnej ręki diamentowego mistrza szlifierskiego. To właśnie od jego umiejętności zależy „jakość szlifu diamentowego”, która decyduje zarówno o pięknie diamentu, jak i o jego wycenie i wartości.

W przypadku każdego szlifowanego diamentu ocenie poddawane są dwa parametry:

1. SYMETRIA – w ramach której ocenie poddawana jest symetria poszczególnych płaszczyzn szlifowanego diamentu zarówno względem głównej osi symetrii (pionowej), jak i względem pomocniczych osi symetrii (poziomych). Jakość szlifu od strony symetrii decyduje o sile brylancji i o estetyce diamentu – można powiedzieć, że diament niesymetrycznie wyszlifowany sprawia wrażenie „krzywego”.
2. POLERANCJA – czyli jakość wypolerowania zewnętrznych płaszczyzn diamentu, która decyduje zarówno o zewnętrznym, jak i wewnętrznym odbiciu światła. Diament słabo wypolerowany (matowy) nie przepuszcza światła do swojego wnętrza ani go nie odbija, co w efekcie czyni go „martwym”, nie odbijającym światła – mówi się, że taki diament „nie ma w sobie życia”. Polerancja decyduje również o trwałości diamentu. Diament słabo wypolerowany posiada na swojej powierzchni mikropory, poprzez które ma tendencję do „wchłaniania” z otoczenia tłuszczu, który powoduje wewnętrzne zmatowienie diamentu, a tym samym jego trwałe uszkodzenie.

W przypadku szlifu brylantowego ocenie dodatkowo poddawany jest trzeci parametr, czyli

3. PROPORCJA BRYLANTU – czyli stosunek wysokości brylantu, do szerokości jego rondysty (60-62%), który decyduje o właściwym kącie nachylenia fasetek podstawy brylantu względem jego tafli, a tym samym o kierunku i sile odbicia oraz rozszczepienia światła wpadającego do wnętrza brylantu. Brylant nie może być ani zbyt wysoki (zbyt głęboki), ani zbyt niski (zbyt płytki), gdyż niewłaściwe kąty nachylenia fasetek podstawy brylantu powodują, że światło wpadające do wnętrza brylantu nie odbija się przez jego taflę tylko rozprasza się na poziomie pawilonu.

Obecnie na świecie obowiązuje 5 stopniowa skala oceny jakości szlifu wg. klasyfikacji GIA, która obejmuje:

1. Ocenę Doskonałą – ang. EXCELLENT
2. Ocenę Bardzo Dobrą – ang. VERY GOOD
3. Ocenę Dobrą – ang. GOOD
4. Ocenę Zadowalającą – ang. FAIR
5. Ocenę Słabą – ang. POOR

Cut (Rodzaj i Jakość Szlifu) – Diamenty Kolorowe

Sposoby szlifowania diamentów kolorowych, rodzaje ich szlifów i zasady określania jakości szlifu realizowane są w sposób identyczny jak dla diamentów bezbarwnych – zgodnie z SYSTEMEM 7 CECH. W przypadku diamentów kolorowych brylant nie jest jednak dominującym rodzajem szlifu. Kształt szlifu diamentów kolorowych dobierany jest tak aby podkreślał głębię i intensywność barwy kamienia.

Cut (Rodzaj i Jakość Szlifu) – Diamenty Hodowane Laboratoryjnie

Sposoby szlifowania diamentów hodowanych laboratoryjnie (bezbarwnych, kolorowych i poprawianych), a co za tym idzie rodzaje szlifów są identyczne jak w przypadku diamentów naturalnych. Podobnie sytuacja wygląda przy  określaniu jakości szlifu – zasady określania jakości szlifu diamentów hodowanych laboratoryjnie realizowane są w sposób identyczny jak dla diamentów naturalnych.